اثر بخشی برنامه ایمن سازی روانی بر سبک اسناد دانش آموزان با اختلال نارساخوانی

فایل:word

تعداد صفحه :۱۲۰

نارساخوانی[۱] (دیسلکسیا) عبارت است از حالتی که در آن پیشرفت خواندن، پایین‌تر از حدی است که می توان برحسب سن، آموزش و هوش کودک از وی انتظار داشت. این اختلال به میزان زیادی مانع موفقیت تحصیلی یا فعالیت‌های روزانه  مستلزم خواندن می شود و در صورت وجود یک اختلال عصبی یا حسی، میزان ناتوانی خواندن بیش تر از آن حدی است که معمولا با اختلال های دیگر همراه است (پورافکاری، ۱۳۸۶/۲۰۰۷). نارساخوانی یکی از انواع مشکلات خواندن است که در طبقه کلی ناتوانی های یادگیری قرار می گیرد. دانش آموزانِ دارای ناتوانی های یادگیری به واسطه داشتن سبک اسناد بدبینانه و منفی در مقایسه با همسالان عادی خود موفقیت ها و شکست ها را به میزان بالاتری به شانس یا عوامل بیرونی، غیر قابل کنترل و ناپایدار و با احتمال کمتری به توانایی و عوامل درونی، قابل کنترل و پایدار نسبت می دهند (تارنوسکی[۲] و نَی[۳]، ۱۹۸۹). آن ها شکست های پیاپی خود را به جای فقدان کوشش به فقدان توانایی نسبت می دهند (میراندا[۴]، ویلاسکوزا[۵] و ویدال آپارکا[۶]، ۲۰۰۰؛ پیترسون[۷]، مایر[۸]و سلیگمن[۹]، ۲۰۰۱)، با احتمال کمتری فعالیت های جدید را شروع می کنند، احساس می کنند که بر محیط خود کنترل ندارند و بدشانسی های متناوبی را تجربه می کنند (زیلند[۱۰]، ۲۰۰۴). تأکید دانش آموزان دارای ناتوانی های یادگیری بر نسبت دادن ناکامی ها و شکست های تحصیلی به عوامل بیرونی، غیر قابل کنترل و ناپایدار، به تدریج موجب شکل گیری خودپنداره ی تحصیلی[۱۱] ضعیف تر در آن­ها می شود (بانکز[۱۲]، ۲۰۰۶)، که به تدریج احساس درماندگی آموخته شده[۱۳] را در آنها به وجود می آورد (پیرل[۱۴]، بریان[۱۵] و دوناهه[۱۶]، ۱۹۸۰؛ سلیگمن،۲۰۰۱؛ بلوم[۱۷]، ۱۹۸۲، به نقل از زیلند، ۲۰۰۴ ؛ نِکی[۱۸]، ۱۹۹۶). احساس درماندگی در یادگیری مهارت­های پایه همچون خواندن، نوشتن و محاسبات ریاضی، کودک را در موقعیتی قرار می دهد که علی رغم داشتن توانایی هوشی بهنجار، احساس عدم شایستگی و بی کفایتی می کند. دانش آموزان دارای ناتوانی های یادگیری در مقایسه با دانش آموزان عادی، از لحاظ انگیزش پیشرفت (دان[۱۹]و شاپیرو[۲۰]، ۲۰۰۰؛ اولیور[۲۱] و استینکمپ[۲۲]، ۲۰۰۴؛ پینتریچ[۲۳]، آندرمن[۲۴] و کلبوکار[۲۵]، ۱۹۹۴؛ علایی خرایم، نریمانی و علایی خرایم، ۱۳۹۱)، افسردگی (دان و شاپیرو، ۲۰۰۰) حرمت خود (ریدیک[۲۶]، استارلینگ[۲۷]، فارمر[۲۸]، و مورگان[۲۹]، ۱۹۹۹)، احساس تنهایی[۳۰]، درماندگی (والاس[۳۱]، ۲۰۰۱) و خود تنظیمی (فولک[۳۲]، بریگام[۳۳] و لوهمان[۳۴]، ۱۹۹۸) تفاوت قابل ملاحظه ای دارند. به علاوه این دانش آموزان با نگرش های منفی اجتماعی که شامل بی حرمتی، تحقیر و برچسب زدن است بسیار مواجه می شوند (سایدریدیس[۳۵]، ۲۰۰۷).