تأثیر آموزش مهارتهای مثبت اندیشی بر بهزیستی روانشناختی، امید به زندگی و رضامندی زناشویی مادران دارای فرزند کم توان ذهنی

نوع فایل: word

تعداد صفحه:۱۰۲صفحه

یکی از طبیعی­ترین گروه­هایی که می­تواند نیازهای انسان را ارضا کند خانواده است. وظیفه­ی خانواده مراقبت از فرزندان و تربیت آن­ها، برقراری ارتباطات سالم اعضا با هم و کمک به استقلال کودکان است، حتی اگر کودک کم­توان ذهنی، نابینا، یا ناشنوااشد. کم­توان ذهنی یک وضعیت و حالت خاص ذهنی است که در اثر شرایط مختلف قبل از تولد و یا پس از تولد کودک پدید می­آید (میکائیلی، ۱۳۸). بی تردید تولد و حضور کودکی با کم توانی ذهنی در هر خانواده­ای می­تواند رویدادی نامطلوب و چالش­زا تلقی شود که احتمالاً تنیدگی، سرخوردگی­، احساس غم و ناامیدی را به دنبال خواهد داشت. شواهد متعددی وجود داردکه نشان می­دهند والدین کودکان دارای مشکلات هوشی­، به احتمال بیشتری با مشکلات هیجانی­، اقتصادی و اجتماعی که غالباً ماهیت محدود کننده­، مخرب و فراگیر دارند، مواجه می­شوند (مانند خمیس، ۲۰۰۷). در چنین موقعیتی گرچه همه­ی اعضای خانواده وکارکرد آن­، آسیب می­بیند(هرینگ وهمکاران، ۲۰۰۶) مادران به علت داشتن نقش سنتی ^“مراقب^“، مسئولیت­هایی بیشتری در قبال فرزند ناتوان خود به عهده می­گیرند که در نتیجه­، با مشکلات روانی بیشتری مواجه می­شوند. فرض بر این است که مشکلات مربوط به مراقبت از فرزند مشکل­دار، والدین، به ویژه مادر را در معرض خطر ابتلا به مشکلات مربوط به سلامت روانی قرار می­دهد (اولسون و هوآنگ، ۲۰۰۱؛ مک کانکی و همکاران، ۲۰۰۷). مادر، نخستین شخصی است که به طور مستقیم با کودک ارتباط برقرار می­کند.رویارویی مادر با فرزند کم­توان ذهنی، نیاز کودک به مراقبت دایمی، اهمیت فراهم ساختن شرایط ویژه­ی رشد، تجربه­ی تنش والدین ناشی از وجود رفتارهای آیینی، مشکلات زبانی، قشقرق و فقدان مهارت مراقبت از خود در این گروه از کودکان، همگی زمینه را برای تضعیف کارکرد طبیعی مادر فراهم می­نمایند. وجود چنین مشکلاتی افزایش میانگین اختلالات روانی در مادران کودکان استثنایی و به ویژه مادران دارای کودک کم توان ذهنی را در مقایسه با مادران کودکان عادی در پی خواهد داشت. هم چنین داشتن توقعات و انتظارات دور از توانایی کودکان و برآورده نشدن آن­ها موجب ناکامی والدین می­شود.  تولد یک کودک کم­توان ذهنی در مادرانی که به مدت ۹ ماه بارداری، انتظار یک کودک سالم و با ویژگی­های طبیعی را داشته­اند موجبات احساس گناه و تقصیر، ناکامی و محرومیت ناشی از طبیعی نبودن کودک را در مادر فراهم می کند که بالطبع غم، اندوه و افسردگی را به دنبال خواهد داشت. در مجموع، چنین شرایطی می­تواند سبب گوشه­گیری، عدم علاقه به برقراری رابطه با محیط، احساس خودکم بینی و بی ارزشی در مادر شود و پیامدهای منفی هم­چون اضطراب، پرخاشگری (نریمانی و همکاران، ۲۰۰۷)، حرمت به خود پایین (محمدی و دادخواه، ۲۰۰۱) و افسردگی شدید (لاجوردی، ۱۹۹۲) را در مادران به دنبال داشته باشد و سلامت آن­ها را به خطر اندازد.یکی از مهم ترین منابع زمینه ساز این گروه از مشکلات روان -شناختی از دست دادن امید به زندگی و نداشتن رضایت زناشویی است (شمس اسفندآبادی، ۲۰۰۷).