عقد احتمالی در حقوق ایران و مصر

توضیحات

بخش نخست- ماهیت و انواع عقد احتمالی

 فصل نخست- ماهیت عقد احتمالی

 گفتار نخست – مفهوم عقد احتمالی

  مبحث نخست – تعریف عقد احتمالی

  بند نخست – رفع ابهام

 بند دوم – تعریف از دیدگاه فقه و حقوق ایران

 بند سوم – تعریف از دیدگاه حقوق مصر

 بند چهارم-  تعریف برگزیده

 مبحث دوم- تمایز عقد احتمالی از سایر نهادی مشابه

  بند نخست -عقد احتمالی و عقد معلق

  الف – تفاوت از حیث مبنای تردید در صحت

  ب- تفاوت از حیث مبنای تعلیق

  پ- تفاوت بر مبنای نوع تعلیق و آثار آن

  ت- تفاوت بر مبنای خصوصیت معلق علیه

   بند دوم- عقد احتمالی و عقد مشروط

   بند سوم- عقد احتمالی و عقد مخاطره

   بند چهارم- عقد احتمالی و عقد مؤجل

   بند پنجم- عقد احتمالی و عقد غرری

 گفتار دوم- ویژگی های عقد احتمالی

  مبحث نخست- مغانبه ای بودن

  مبحث دوم- عهدی بودن

 مبحث سوم– غیر متقارن بودن تعهدات طرفین

   مبحث چهارم- مستمر بودن عقود احتمالی

   مبحث پنجم– غیر استثنائی بودن

     بند نخست – نظریه استثنائی بودن

      بند دوم- نظریه غیر استثنائی بودن

   فصل دوم- انواع عقود احتمالی

  گفتار اول- عقود احتمالی معین

 مبحث نخست-  عقد احتمالی معین شانسی

  بند نخست- عقد بیمه

  بند دوم- قمار و گروبندی

  بند سوم-  قرارداد مستمری

 مبحث دوم- عقود احتمالی معین غیر شانسی

   بند نخست-  عقد مزارعه

   بند دوم-  مضاربه

   بند سوم- مساقات

 گفتار دوم-  عقود ا حتمالی غیر معین

 مبحث نخست-  عقود احتمالی غیر معین فقهی

 بند نخست- معامله مجهول با ضمیمه معلوم

 بند دوم- معامله براساس تخمین

  الف – فروش سر درختی

  ب- فروش مشک درون نافه

  مبحث دوم- عقود احتمالی غیر معین جدید

  بند نخست- مشارکت در احداث ساختمان

  بند دوم– قرارداد پیش فروش مصنوعات

  بند سوم– اجاره شیل برای صید ماهی

  بند چهارم – تراز

بخش دوم – مبانی اعتبار و عدم اعتبار عقد احتمالی

   فصل نخست– مبنای عدم اعتبار

  گفتار نخست– مفهوم و عناصر نظریه

  گفتار دوم – مستندات نظریه

  مبحث نخست– مستندات نظریه در فقه

  بند نخست– روایت مشهور نفی غرر

 الف- مفهوم غرر

  ۱-  تعریف لغوی

   ۲ – تعریف اصطلاحی غرر

  ۱-۲- تعریف اصطلاحی غرر در فقه اسلامی

   ۱-۱-۲- تعریف غرر در فقه امامیه

  ۲-۱-۲- فقهای اهل سنت

  ۲-۲- تعریف غرر در حقوق کنونی

  ۱-۲-۲- تعریف غرر در حقوق مصر

  ۲-۲-۲- تعریف غرردر حقوق ایران و تحول آن

   ۱-۲-۲-۲-تعریف غرر در حقوق ایران

  ۲-۲-۲-۲- تحول مفهوم غرر

 ۳- تعریف برگزیده

  ب- عدم دلالت روایت مشهور نبوی نفی غرر بر بطلان عقود احتمالی

  بند دوم– اجماع

 مبحث دوم – مستندات نظریه در مقررات موضوعه

 گفتار سوم – مبانی نظریه

  مبحث نخست – اصل منع استفاده بلاجهت

 مبحث دوم- اصل اتقان در عمل و جلوگیری از نزاع

  مبحث سوم– نظم عمومی

  مبحث چهارم – سیره عقلا

  فصل دوم– مبانی اعتبار

  گفتار نخست- مبانی عمومی

   مبحث نخست- مبانی عمومی فقهی

  بند نخست- قاعده لزوم وفای به عهد

  بند دوم – قاعده نفی عسر و حرج

 بند سوم- اصل صحت

 بند چهارم- اصاله اباحه

مبحث دوم – مبانی عمومی حقوقی

   بند نخست- اصل حاکمیت اراده

   بند دوم- اصل غیر توقیفی بودن عقود

   گفتار دوم- مبانی اختصاصی

   مبحث نخست – مبانی اختصاصی اعتبار در حقوق ایران

   بند نخست– مفهوم نظریه

 بند دوم– مستندات نظریه

  الف- مستندات نظریه در فقه

   ۱- مستندات نظریه در فقه امامیه

    ۲- مستندات نظریه در فقه اهل سنت

    ب- مستندات نظریه در مقررات موضوعه

     ۱- مستندات نظریه درمقررات موضوعه در باب عقود معین

    ۱-۱- بیع مال کلی

     ۲-۱- عقد جعاله

   ۳-۱- عقد بیمه

    ۴-۱- عقد صلح تأمینی

     ۵- ۱- عقود مشارکتی ( مزارعه، مساقات و مضاربه )

  ۶- ۱- عقداجاره

    ۷- ۱- عقدضمان

    ۸- ۱- عقدگرو بندی

   ۲- مستندات نظریه درمقررات موضوعه  در باب قواعد عمومی قراردادها

   ۱-۲- مواردی که علم اجمالی کفایت می نماید

  ۲-۲- معامله نسبت به مال خود و دیگری

 ۳-۲- تعیین مورد تعهد به وسیله یکی از طرفین یا شخص ثالث

  ۴-۲- خرید و فروش باشرط مجهول

  بند سوم- مبانی نظریه

 الف- قاعده نفی عسر و حرج

 ب- نظم عمومی

 پ- سیره عقلا

بند چهارم- اعتبارعقداحتمالی برمبنای نظریه

مبحث دوم- مبانی اختصاصی اعتبار در حقوق مصر

 بند نخست- نظریه کفایت قابلیت تعیین مورد معامل

 بند دوم- نظریه عدم تأثیر غبن در صحت عقود احتمالی

 الف- پیشینه و مفهوم غبن

 ب- شرایط تحقق غبن

  پ- آثار غبن

  ت- اعتبار عقد احتمالی بر مبنای نظریه

بخش سوم- شرایط و اثر

  فصل اول – شرایط

گفتار نخست – شرایط ناظر بر طرفی

مبحث نخست- تراضی

 بند نخست – اراده

 بند دوم- اعلام اراده

 بند سوم- موالات بین اراده ها

 بند چهارم- توافق اراده طرف

 مبحث دوم – اهلیت

   بند نخست – اهلیت تمتع

    بند دوم – اهلیت استیفاء

   بند سوم – اهلیت تصرف

مبحث سوم – مشروعیت جهت معامله

گفتار دوم – شرایط ناظر بر مورد معامله

  مبحث نخست – شرایط عمومی

 بند اول – معلوم بودن

  بند دوم – معین بودن مورد معامله

  بند سوم – مقدور التسلیم بودن

 بند چهارم – مالیت داشتن مورد معامله

  بند چهارم – منفعت عقلائی و مشروع

  مبحث دوم – شرایط اختصاصی

   بند نخست – نامعلوم بودن میزان یا حصول عوض یا عوضین

  الف- احتمالی بودن میزان عوض یا عوضین

 ب- احتمالی بودن حصول عوض یا عوضین

 پ – احتمالی بودن میزان و حصول عوض یا عوضین

 بند دوم – تعیین معیاری ثابت

 بند سوم – وجود غرر ذاتی

  فصل دوم- اثر عقد احتمالی

گفتار نخست – اثر عقد احتمالی قبل از تعیین قطعی مورد معامله

 مبحث نخست: تأثیر انجام تعهد طرفین در تعیین مورد معامله

بند نخست – گروبندی

 بند دوم- عقد مزارعه

 بند سوم- مساقات

 بند چهارم- مضاربه

  بند پنجم- جعاله

  بند ششم- قرارداد پیش فروش مصنوعات

  مبحث دوم- عدم تأثیر انجام تعهد طرفین در تعیین مورد معامله

   بند نخست- عقد بیمه

  بند دوم- قرارداد مستمری

  بند سوم- قرارداد با عوض شناور

  گفتار دوم- اثر عقد احتمالی بعد از تعیین قطعی میزان عوض یا عوضین

 مبحث نخست- تعهداتی که عادتاً واجد وصف التزام به تأدیه یا تسلیم می گرد

بند نخست- عقود احتمالی که وصف التزام به تأدیه عادتاً در آن ها حاصل می گردد.

 الف- بیمه عمر

 ب- مزارعه

  پ- مساقات

  ت- قرارداد با عوض شناور

  بند دوم- اثر ناشی از الحاق وصف التزام به تادیه به تعهد احتمالی

  الف- حق حبس

  مفهوم شرایط و مبانی حقوق حبس

  مفهوم حق حبس

  مبنای حقوق حبس

 شرایط حق حبس

 قراردادی معاوضی

 لازم الاجرا بودن تعهدات طرفین

 عدم اجرای تعهدات

قابلیت یا عدم قابلیت اجرای حق حبس در عقود احتمالی

مبحث دوم- عقودی که عقیم ماندن تعهد یا تعهدات ناشی از آن متحمل است.

بند نخست- عقد بیمه حوادث

 بند دوم- عقد گروبندی