نقد ساختارگرایانۀ فیلمنامه های علی حاتمی

نوع فایل :word 

تعداد صفحات :۳۱۹

ساختارگرایی یکی از رویکردهای جدید نقد ادبی است که بر اساس نظریه های زبان شناسی به وجود آمده است. ساختار به معنی نظام است و در هر نظام، همۀ اجزای تشکیل دهندۀ آن با هم ارتباط دارند و هرچه هماهنگی میان این اجزای سازنده بیشتر باشد، یکپارچگی آن نظام نیز ببیشتر می شود. یک متن ادبی مانند هر نظام دیگری از اجزایی تشکیل شده است و پیوندی یکپارچه از همۀ عناصر ادبی و هنری ای است که نویسنده یا شاعر با بکارگیری شگردهای ادبی خاص، به صورت یک کلّیت منسجم ارائه می دهد. کار پژوهشگر ساختارگرا، کشف رابطه های منطقی و منسجم میان اجزای یک متن و ارتباط این اجزا با کلّیت اثر است.«علی حاتمی» فیلمنامه نویسی است که همواره در آثارش به انسان و هویت ملی میهنش توجه داشته و کوشیده است تا آن معیارها را از طریق گزینش خاص جنبه های مختلف عناصر داستان-پردازی، همچون «درونمایه»، «موضوع»، «شخصیت پردازی» و «زبان» به نمایش بگذارد.پژوهش حاضر، تحلیل ساختاری چهار فیلمنامۀ علی حاتمی با نامهای «سوته دلان»، «حاجی واشنگتن»، «مادر» و «دلشدگان» است که به ترتیبِ سال ساخت و نمایش، در فصلهای جداگانه گنجانده شده اند. در این پژوهش ابتدا به «تحلیل ساختاری روایت» پرداخته ایم  و سپس، هریک از عناصر داستانی فیلمنامه های موردنظر را مورد بررسی قرار دادیم و در نهایت ارتباط میان این عناصر را در ارتباط با کلیت آثار بررسی کرده ایم. نتایج پژوهش حاکی از ارتباط همۀ اجزای موجود در متن، اعم از زبانی، بلاغی و محتوایی است که بر روی هم نشان دهندۀ انسجام کلی فیلمنامه های مورد بررسی در این پژوهش هستند.